Άρθρο του Αριστοτέλη Νανιόπουλου και του Ευάγγελου Γενίτσαρη
Ο Αριστοτέλης Νανιόπουλος είναι καθηγητής Συστημάτων Μεταφοράς ΑΠΘ και ο Ευάγγελος Γενίτσαρης είναι πολιτικός μηχανικός/συγκοινωνιολόγος.
Τα μέτρα περιορισμού της κυκλοφορίας, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού επέφεραν μια δραματική μείωση στη χρήση και ως συνεπακόλουθο στα έσοδα των παρόχων Δημοσίων Αστικών Συγκοινωνιών. Στη Θεσσαλονίκη υπολογίζεται ότι, σε σχέση με την περίοδο των εορτών των Χριστουγέννων υπάρχει μια μείωση της τάξης του 85%.
Η σταδιακή άρση των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης (social distancing) θα αυξήσει ξανά, έστω δειλά στην αρχή, την επιβατική ζήτηση στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Τα οχήματα των δημοσίων συγκοινωνιών ως κοινόχρηστοι κινούμενοι χώροι, με πολλές επιφάνειες επαφής, αδυναμία ελέγχου της πρόσβασης νοσούντων ή μη σε αυτά, και συνήθως την ύπαρξη συνθηκών συνωστισμού των επιβαινόντων, αποτελούν μία βασική παράμετρο για τον περιορισμό ή τη διάδοση ιών γενικά, ειδικά δε του κορωνοϊού, στην τρέχουσα περίοδο. Είναι αναγκαίο, λοιπόν, να σχεδιαστεί και να εφαρμοστεί μία στρατηγική κατάλληλων μέτρων για την εξασφάλιση της δημόσιας υγείας σε ό,τι αφορά τη χρήση τους.
Οι χρήστες των δημοσίων συγκοινωνιών αποτελούν τις πλέον ευάλωτες ομάδες πληθυσμού, τόσο σε ό,τι αφορά τον υψηλό κίνδυνο για την προσωπική τους υγεία (ηλικιωμένοι, άτομα με υποκείμενα νοσήματα κ.ά.), όσο και σε ό,τι αφορά τον υψηλό κίνδυνο να λειτουργήσουν ως φορείς περαιτέρω διάδοσης του ιού (μαθητές, γυναίκες/άντρες που φροντίζουν ηλικιωμένους γονείς κ.λπ.). Παράλληλα, οι επιβάτες των δημοσίων συγκοινωνιών χωρίς, σε πολλές περιπτώσεις, να διαθέτουν πρόσβαση σε κάποιο άλλο μέσο μεταφοράς ιδιωτικής χρήσης, όπως αυτοκίνητο, μοτοσυκλέτα, ποδήλατο, είναι εξ’ ορισμού δέσμιοι αυτών, για αποστάσεις που δεν επιτρέπουν τη διάνυσή τους με τα πόδια.
Ειδικά, στη Θεσσαλονίκη, όπου απουσιάζει ένα εκτεταμένο και ασφαλές δίκτυο ποδηλατοδρόμων, το οποίο θα έδινε μία διέξοδο εναλλακτικού τρόπου μετακίνησης σε ορισμένες ομάδες πληθυσμού (π.χ. νέες ηλικίες, άτομα με υγιεινό τρόπο ζωής, κ.λπ.), οι δημόσιες συγκοινωνίες καθίστανται ο μοναδικός, αποκλειστικός τρόπος εξυπηρέτησης των μεταφορών και κατά επέκταση όλων των οικονομικών, κοινωνικών και προσωπικών αναγκών.
Σχέδια για την αντιμετώπιση επιδημιών, με έμφαση κυρίως στη γρίπη, υπήρξαν στο παρελθόν από φορείς δημοσίων συγκοινωνιών στο εξωτερικό, ήταν όμως πολύ περιορισμένα. Είναι αλήθεια ότι ο κίνδυνος της μόλυνσης από ιούς και η διαχείρισή του, δεν απασχόλησε ιδιαίτερα την πλειοψηφία των φορέων συγκοινωνιακού έργου. Σήμερα, η «Διεθνής Οργάνωση για τις Δημόσιες Συγκοινωνίες» (UITP) προσπαθεί να κατευθύνει τα μέλη της, Αρχές και Παρόχους Μεταφορών, παγκοσμίως, ως προς τα μέτρα προστασίας που μπορούν να λάβουν, δίνοντας έμφαση στο προσωπικό τους, ώστε να παραμένει υγιές και να αντιμετωπίζονται τυχούσες απουσίες εργαζομένων για λόγους υγείας, χωρίς προβλήματα στην καθημερινή λειτουργία των φορέων. Η UITP συστήνει τη λήψη μέτρων ετοιμότητας, προσωπικής προστασίας, περιορισμού των επαφών και αλλαγών στα δρομολόγια, τα οποία περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων:
(1) αναγνώριση αναγκαίων λειτουργιών και διάθεση εναλλακτικών ξεχωριστών υποδομών, εάν αυτό είναι αναγκαίο,
(2) έλεγχος των αποθεμάτων υλικών και των προμηθειών και αναζήτηση εναλλακτικών προμηθευτών σε περίπτωση οποιασδήποτε αδυναμίας τροφοδοσίας από τις βασικές πηγές,
(3) διασφάλιση της γρήγορης και διαδραστικής επικοινωνίας με το υπαλληλικό προσωπικό,
(4) προμήθεια και χρήση υλικού για την προσωπική υγιεινή των εργαζόμενων (αντισηπτικά, μάσκες, γάντια, κ.λπ.),
(5) πρόγραμμα καθαριότητας και απολύμανσης με έμφαση σε κοινόχρηστες επιφάνειες, στην αλλαγή βάρδιας,
(6) αναστολή της πρόσβασης των επιβατών από την πόρτα απέναντι από τον οδηγό, ιδιαίτερα όταν αυτός δεν προστατεύεται από κάποια ειδική καμπίνα,
(7) αναθεώρηση του προγράμματος περιορισμού της εισιτηριοδιαφυγής, ώστε οι ελεγκτές να μη λειτουργούν ως φορείς διάδοσης,
(8) τήρηση μέτρων προστασίας μεταξύ εργαζόμενων και χρηστών στα διάφορα σημεία εξυπηρέτησης των τελευταίων.
Πέρα από τα παραπάνω μέτρα, άλλες συμπληρωματικές αποφάσεις σχετικές με την κινητικότητα στις πόλεις και τις δημόσιες συγκοινωνίες, θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στην ανάσχεση της διασποράς του ιού, όπως, για παράδειγμα:
(α) καθιέρωση διαδικασιών και δημιουργία υποδομών θερμομέτρησης εργαζομένων, ή και επιβατών σε, αφετηρίες, πολυσύχναστες στάσεις, σημεία μετεπιβιβάσεων,
(β) επιτάχυνση της επέκτασης του δικτύου ποδηλατοδρόμων στη Θεσσαλονίκη για την παροχή μίας εναλλακτικής επιλογής μετακίνησης, με ποδήλατο ή ηλεκτρικό πατίνι, σε όσους το επιθυμούν,
(γ) παροχή αντισηπτικού στα οχήματα και στις αφετηρίες, σε χώρους μετεπιβιβάσεων, δημιουργία δημόσιων χώρων υγιεινής για το πλύσιμο των χεριών μετά την αποβίβαση, ιδιαίτερα για το προσωπικό, όπου αυτό είναι δυνατό,
(δ) εκπαίδευση προσωπικού για τα μέτρα καθαριότητας και δημιουργία πρωτοκόλλων για τις διαδικασίες απολύμανσης οχημάτων και πιθανά μολυσμένων επιφανειών,
(ε) καμπάνιες ενημέρωσης επιβατικού κοινού για την υπενθύμιση της τήρησης των μέτρων ατομικής υγιεινής και επίσης την εξασφάλιση της εμπιστοσύνης του στα μέσα μαζικής μεταφοράς,
(στ) προσωρινή παύση της λειτουργίας των μηχανημάτων αυτόματης έκδοσης εισιτηρίου εντός των οχημάτων ή αύξηση της τιμής για την ενθάρρυνση της αγοράς εισιτηρίου πριν από την επιβίβαση. Το μέτρο αυτό θα συμβάλλει παράλληλα σημαντικά και στην αποσυμφόρηση των σημείων πρόσβασης των οχημάτων.
(ζ) αποφυγή του συνωστισμού εντός των οχημάτων, αύξηση, δηλαδή, του επιπέδου εξυπηρέτησης με τη μείωση του αριθμού των επιβαινόντων ανά τετραγωνικό μέτρο επιφανείας. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να καθιερωθεί ένα όριο μέγιστου αριθμού επιβατών (π.χ. το 50% της μεταφορικής ικανότητας).
Σε συνθήκες γενικευμένου lockdown αυτό επιτυγχάνεται αυτόματα, σε βαθμό που η μείωση των δρομολογίων είναι εφικτή και λογική. Σε συνθήκες όμως σταδιακής άρσης των περιορισμών κυκλοφορίας, προκύπτει η πρόκληση της εξυπηρέτησης αυξημένου αριθμού επιβατών με όρους διασφάλισης της δημόσιας υγείας. Στις περιπτώσεις αυτές, μπορούν να εξετασθούν σενάρια αύξησης των δρομολογίων ή εναλλακτικής πολιτικής τιμολόγησης κομίστρου ανά χρονική ζώνη της ημέρας, με σκοπό την αποθάρρυνση της μετακίνησης κατά τις ώρες αιχμής. Μία τέτοια προσέγγιση που θα συνδυαζόταν με συμπληρωματικές πολιτικές ευέλικτης ρύθμισης των ωρών εργασίας στον ιδιωτικό και το δημόσιο τομέα, θα μπορούσε να αποφέρει πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα.
Ταυτόχρονα, η κρίση θα πρέπει να ειδωθεί ως επιταχυντής ενθάρρυνσης της καινοτομίας οποιασδήποτε μορφής (π.χ. λειτουργικής καινοτομίας, καινοτομίας προϊόντος, κ.λπ.) που θα μπορούσε να βοηθήσει τους φορείς στην αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης και των οικονομικών συνεπειών της. Ειδικά σε ό,τι αφορά τη λειτουργία της απολύμανσης των οχημάτων, είναι αναγκαία η δημιουργία ενός καινοτόμου συστήματος διαδικασιών και υλικών. Η χρήση της νανοτεχνολογίας για τη δημιουργία προϊόντων απολύμανσης χώρων ή υλικών, πάνω στα οποία δεν επιζούν οι ιοί, αναμένεται να συμβάλλει με καινοτόμες λύσεις. Ένα σπρέι αδρανοποίησης του κορωνοϊού ήδη αναπτύσσει το Εργαστήριο Νανοτεχνολογίας του ΑΠΘ υπό τη διεύθυνση του καθηγητή κ. Στ. Λογοθετίδη, σε συνεργασία με ελληνικές εταιρίες. Μια συνεργασία του προαναφερθέντος εργαστηρίου με οργανισμούς δημοσίων συγκοινωνιών στην Ελλάδα, θα είχε πολλαπλά οφέλη για όλους, προβάλλοντας τη χώρα μας ως πρωτοπόρο στο πεδίο των καινοτόμων πρακτικών διεθνώς.
Είναι αβέβαιο το πότε ακριβώς θα αποχωρήσει ολοκληρωτικά ο κίνδυνος που συνεπάγεται για τη δημόσια υγεία ο COVID-19. Υπάρχει ενδεχόμενο η ανησυχία για αυτόν να παραταθεί έως ότου κατασκευαστεί εμβόλιο και βρεθεί κατάλληλη θεραπεία, προϋποθέσεις που σημαίνουν την αναμονή αρκετών ακόμα μηνών. Η πανδημία, όπως κάθε άλλος κίνδυνος, δίνει την ευκαιρία στους εμπλεκόμενους φορείς να σχεδιάσουν στρατηγικές αντιμετώπισης και διαχείρισης έκτακτων καταστάσεων λόγω κινδύνων διασποράς ιογενών λοιμώξεων και κινδύνων για τη δημόσια υγεία.
Η ύπαρξη τέτοιων στρατηγικών θα είναι ωφέλιμη στην περίπτωση της εμφάνισης ενός παρόμοιου κινδύνου στο μέλλον. Ταυτόχρονα, όμως, θα βοηθήσει στη διαχείριση της περιόδου των ερχόμενων μηνών. Πέρα από τα ουσιαστικά οφέλη που συνεπάγεται η υιοθέτηση μέτρων προστασίας της δημόσιας υγείας σε ό,τι αφορά τη διασπορά μίας πανδημίας, τα μέτρα μπορούν επίσης να συνεισφέρουν στη βελτίωση της ψυχολογίας και στο μετριασμό των ανησυχιών των επιβατών. Καθώς αυτοί είναι λογικό να παραμένουν διστακτικοί και προβληματισμένοι ως προς τη χρήση των δημοσίων συγκοινωνιών ακόμα και μετά τη λήξη μίας πανδημίας.
Η μείωση της επιβατικής κίνησης και κατά συνέπεια των εσόδων κατά 80-90% θέτει τους παρόχους σε όλη την Ευρώπη επιτακτικά αντιμέτωπους με την πρόκληση της οικονομικής βιωσιμότητάς τους. Τη στιγμή μάλιστα που οι δαπάνες παραμένουν λίγο έως πολύ ανεπηρέαστες, με το κόστος του προσωπικού να διατηρείται σταθερό, το κόστος του πετρελαίου προς το παρόν τουλάχιστον να παρουσιάζεται συγκυριακά μειωμένο και τις δαπάνες απολύμανσης και προμήθειας υλικού προσωπικής υγιεινής να προστίθενται. Είναι πιθανό μετά τις εκκλήσεις της UITP και άλλων οργανώσεων εκπροσώπησης του κλάδου προς τους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να επιτραπεί η λήψη έκτακτων μέτρων οικονομικής στήριξης από τις εθνικές κυβερνήσεις ώστε να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη παροχή των υπηρεσιών μετακίνησης σε όλους.
Παράλληλα, όμως, η ευθύνη των φορέων για τη διαχείριση των οικονομικών τους μεγεθών, ως προς τον έλεγχο των εσόδων τους, την ανάκτηση της επιβατικής ζήτησης, τη διασφάλιση της ρευστότητας, κ.λπ. καθίσταται πιο κρίσιμη από ποτέ. Μία στρατηγική μέτρων διαχείρισης της δημόσιας υγείας θα πρέπει, λοιπόν, να ειδωθεί όχι αποκομμένα, μονάχα ως πολιτική προστασίας έναντι του ιού. Συνδυαστικά με έξυπνες πολιτικές τιμολόγησης και μάρκετινγκ, μία τέτοια στρατηγική μπορεί να αποτελέσει αναπόσπαστο «εργαλείο» οικονομικής διοίκησης των φορέων δημοσίων συγκοινωνιών στην εποχή κατά τη διάρκεια του κορωνοϊού και μετά από αυτόν.
Πηγή: https://www.voria.gr/article/i-dimosies-sigkinonies-ke-i-metakinisi-meta-tin-karantina?fbclid=IwAR0DDuDW-LwJw8bOJyiasI6kd-Lg0i8bEm6y3KJIGwl5vn-WXBzzLLebYFo
ΤΗΝ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ ΕΧΕΙ Ο ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ ΑΥΤΩΝ ΚΑΙ Η ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ.
ΑΡΘΡΑ ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ ΝΑ ΤΑΥΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΩΝ ΤΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΜΑΣ.
tag"s
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
,
ΥΜΕ
